Toti Martinez de Lezea Gasteizen jaio zen, 1949an, eta Larrabetzun bizi da, Bizkaiko herrixka batean.
Kukubiltxo antzerki taldearen sortzaile izan zen, eta itzulpen lanez gainera, gidoiak, hezkuntzako bideoak eta telebistarako haur saioak egin zituen, 1983 eta 1992 urteen bitartean.
1986an Euskal Herriko leiendak bilduma idatzi zuen. 1998 urtean argitaratu zuen bere lehenengo eleberria: Judu-kale. Haren ondoren etorri ziren: Las Torres de Sancho, Kattalin, Señor de la Guerra, La Abadesa, Ogaiztarrak, La voz de Lug, La Comunera, El verdugo de Dios, Hautsi da katea, Los grafitis de mamá, A la sombra del templo, Sorginak, La Brecha, El jardín de la oca, Placeres reales, Otalorea eta Perlas para un collar (Ángeles de Irisarrirekin batera).
Idazle emankorra da, eta gazte literaturan ere jardun du. El mensajero del rey, La hija de la luna, Antso III. Nagusia eta Muerte en el priorato dira horren erakusgarri.
Haur literaturan egin du azken saiakera Nur pertsonaiarekin; liburu horretako protagonista idazlearen beraren biloban oinarritua da.
Frantsesera, alemanera eta portugesera itzuli dituzte bere lanak, eta hainbat komunikabidetako kolaboratzaile gisa aritzen da.